Podróże w czasie to jeden z klasycznych motywów fantastyki od czasów  humorystycznego „Jankesa na dworze króla Artura” Marka Twaina czy, znacznie poważniejszego (już sci-fi), „Wehikułu czasu” Herberta Wellsa. W grach fabularnych zdarzają się rzadko. Może dlatego, że są dziwne, napakowane paradoksami i komplikują fabułę? Czy jest dla nich miejsce w ponurych retrofuturystycznych systemach rpg albo w epickich space operach? Myślę, że jak najbardziej, zresztą w magicznych settingach fantasy spisują się jeszcze lepiej, ale na tym czarnym blogu skupiamy się na sci-fi, choć niekoniecznie kosmicznym.

Przyjrzyjmy się więc podróżom w czasie, jej odmianom, technologii, paradoksom i wykorzystaniu tego wszystkiego w naszych sesjach. Tak, będą konkretne pomysły!

     Temporalne peregrynacje niewątpliwie mają potencjał przygodowy, ale co z podstawami naukowymi? Cóż... Fizyka teoretyczna, matematyczne rozwiązania równań Einsteina nie wykluczają chrono- wojaży, zwłaszcza podróży w przyszłość, całkiem banalnych, jednak z cofaniem się w czasie jest znacznie większy kłopot. Po pierwsze ze względu na niewyobrażalne energie, które należało by ujarzmić i w określony sposób modelować aby uzyskać (tylko teoretycznie!) furtkę do przeszłości, po drugie ze względu na paradoksy, które sugerują, że w praktyce rajdy w przeszłość nie są możliwe bez względu na zaawansowanie technologiczne. Ale kto nam zabroni wyobrazić sobie konstrukcje wielkości układów gwiezdnych, wykonane z egzotycznej materii, zasilane przez setki kolapsujących gwiazd i bohaterów naszej przygody przez przypadek trafiających na taki gigantyczny, starożytny artefakt obcej cywilizacji, makrostrukturę, której interfejs może być jednak całkiem mały, akurat na tyle, żeby wcisnął się tam kosmolot postaci graczy?

No dobrze, ale po kolei. Na początku weźmy się za te łatwiejsze czasowe eskapady, czyli podróże w przyszłość. Polegają one na tym, że czas podróżnika zwalnia względem czasu jego tła. Osiągnąć to możemy dwojako:
primo – rozpędzając się do wysokich, przyświetlnych prędkości, zostawiając za sobą tych nie „poruszających” się tak szybko, żyjących w czasie dla nas jakby subiektywnie „przyspieszonym”. Nasz chyży kosmolot może wrócić więc do macierzystego kosmoportu po kilku latach i stwierdzić, że na miejscu minęły całe dekady.

Secundo: możemy dostać się w silne pole grawitacyjne oddziaływania jakiejś dużej masy, która odkształca czasoprzestrzeń a więc i czas. W studniach grawitacyjnych czas ulega rozciągnięciu, spowalnia, tym bardziej im większa jest grawitacja. Hipermasywny obiekt, w rodzaju czarnej dziury, ma w swoim pobliżu obszar gdzie czas się wręcz zatrzymuje. Na powierzchni każdej planety czas płynie wolniej niż na jej orbicie (po powierzchnia jest nieco bliżej środka masy), oczywiście w takich skalach te różnice są mikroskopijne i możemy je zaniedbać, chyba że chcemy aby nawigacja satelitarna była dokładna. Coś takiego było pokazane w filmie „Interstellar”.

Spowolnienie czasu dla podróżnika względem innych obiektów nosi nazwę dylatacji czasu. I o ile rozpędzenie kosmolotu jest stosunkowo proste, to przetrwanie w silnych polach grawitacyjnych, które wydatnie przesuną nas w przyszłość to już nieco inna historia, ale też do zrobienia w odpowiednich statkach i fantazji. Przy okazji przypominam, że materialne obiekty, te posiadające masę, nie mogą osiągnąć prędkości światła, ich masa relatywistyczna wzrosła by wówczas do nieskończoności a czas by się zatrzymał. Ale np. fotony – kwanty światła, pozbawione masy spoczynkowej, poruszają się w próżni z prędkością światła i czasu jako takiego wcale nie „odczuwają”.

No dobrze, podróż w przyszłość jest więc łatwa i zgodna z zasadami hard sci-fi. Jakąś jej formą jest też stan stazy / anabiozy / hipersnu  / krioletargu – zawieszenie czy wielkie spowolnienie funkcji życiowych człowieka, który zostaje wybudzony lub odtworzony z matrycy danych po tygodniach, miesiącach, latach czy dekadach. Zamyka oczy a kiedy je otwiera, jest w przyszłości. Wyobraźcie sobie jakie to może być romantyczne i tragiczne zarazem! Motyw Romea i Julii, rozdzielonych, którzy zamiast popełniać samobójstwo poddają się niezależnie od siebie anabiozie, czekają na siebie przez dekady, stulecia, rozdzieleni otchłanią kosmosu, a bohaterowie graczy starają się na powrót ich połączyć, realizują wolę kochanków zapisaną w nośnikach danych, niekompletnych i uszkodzonych, docierają do fragmentów korespondencji tych dwojga i postanawiają pomóc, być może zachęceni olbrzymim bogactwem, jakie przez dziesiątki lat odłożyło się na bankowych kontach śpiących.

Dylatacja czasu może przydać nam się w przygodach jeśli potrzebujemy, żeby miedzy kolejnymi sesjami na jakiejś lokacji upłynęło bardzo dużo czasu. Nasi bohaterowie na skutek awarii tracą hipernapęd, ale wciąż mogą znacząco przyspieszać swój kosmolot. Po zrobieniu pętli i powrocie sytuacja w danej lokacji znacząco się zmieni, bo upłynęły tam lata a nie tygodnie! Również jakaś fluktuacja, zmarszczka czy uskok czasoprzestrzenny mogą spłatać takiego psikusa drużynie. Tylko przemyśl Macocho Gry wcześniej wszelkie konsekwencje, które taki czasowy przeskok spowoduje. Postaci zostaną uznane za zaginionych? Zmarłych? Ich dobra i stan kont przywłaszczą sobie koroporacje albo spadkobiercy? Ich dzieci będą teraz starsze od nich? Starzy wrogowie powiększą przez ten czas swoje wpływy? Technologia pół ochronnych sprawi, że broń bohaterów przestanie być efektywna?  Co zmieni się przez ten długi czas?

Przerzucenie drużyny w przyszłość to intrygujący, dający wiele możliwości zabieg, ale może nie spodobać się Graczom z różnych przyczyn. Wszak wyrwiecie bohaterów z ich świata, z kontekstu ich bieżących relacji! Oczywiście tym większą motywację mogą mieć postacie by powrócić do przeszłości, co na pewno nie będzie proste…

Co jeszcze? Skok w przyszłość może być formą kary w futurystycznych systemach prawnych – takie oderwanie od obecnego życia i lądowanie w nowych realiach przyszłości (przy galopującym rozwoju technologicznym nawet dziesięć lat może być szokiem)  bardzo zaboli.

Podróż w przyszłość może być też ucieczką: przed kataklizmem, inwazją, nieuleczalną (na razie) chorobą czy zagładą całego gatunku – w światach postapokaliptycznych nasi bohaterowie mogą natrafić na głęboko zakopane schrony wypełnione przebywającymi w hiperśnie bogaczami pokroju Walta Disneya. Jeśli Ziemi będzie grozić globalna nieuchronna katastrofa i zagłada 80% życia, to długi rajd w przyszłość (czy to w megaschronach czy w kosmolocie) i powrót po kilku tysiącach lat na zdrowiejącą planetę może być jakimś rozwiązaniem, nawet jeśli ryzykownym.

Podróż w przyszłość jest w ponurych futurystycznych settingach raczej nieodwracalna, bo o ile jest łatwa do wykonania, co już cofnięcie się w czasie w hard sci-fi jest kłopotliwe. Skok w przyszłość to zostawienie wszystkiego za sobą, spalenie mostów, ryzyko co zastaniemy na miejscu. Dystopię? Utopię? A może nicość?

Skok w przyszłość może też wynikać z tego, że załadujemy sobie starego „save’a” wspomnień i świadomości, nagranego kilka miesięcy czy lat albo dziesięcioleci  temu, tak dzieje się czasem w Eclipse Phase, najlepszym hard sci-fi rpg w jaki grałem. Ludzi posiadają tam rdzenie korowe, które idealnie kopiują stan świadomości jednostki by można ją gdzieś przesłać i upowłokować  / ucieleśnić w innym / nowym ciele lub syntetycznym konstrukcie. Ta świadomość została zgrana do pewnego momentu, w określonym czasie, od którego mogło upłynąć wiele lat.

              Tyle wyprawy w przyszłość, prostsze i raczej wygodniejsze. Tym co najbardziej wszystkich kręci są oczywiście podróże w przeszłość. Nie dość, że wymagające bardzo dużych zasobów, zwłaszcza gigantycznych nakładów energii i wywijania origami z czasoprzestrzenią, to jeszcze generujące paradoksy, na które trzeba przymknąć oko.  Podstawowy i najważniejszy jest słynny paradoks dziadka, o którym wszyscy słyszeli. Jeśli zmienię przeszłość, to ta zmiana może zablokować mi możliwość jej dokonania. Paradoks. Jeśli na skutek moich działań w przeszłości zginie jakiś mój przodek to nie urodzę się, nie cofnę w czasie i nie dokonam tych działań. Skutek działania występuje niejako przed przyczyną, a to jest niemożliwe, przynajmniej z punktu widzenia obserwatorów poruszających się z prędkościami podświetlnymi, po przy szybkościach nadświetlnych, tachjonowych, sprawa podobno trochę się komplikuje i nabiera rumieńców, przyczynę można zamieniać ze skutkiem ale dziś nie o tym. Naruszenie ciągłości czasoprzestrzennej jego continuum wydaje się być niemożliwe logicznie, ale w końcu bawimy się fantazją, więc bez przesady. Ważne, że cofanie się w czasie ma potencjał przygodowy!  A same paradoksy można odpowiednio ograć, wykorzystać do podkręcenia dramatyzmu, stworzenia zasad, których należy przestrzegać. 

Jak sobie literatura i film radzą z paradoksami?
Najczęściej je ignorują, tam gdzie uwiera i my w grach fabularnych też tak możemy. Ewentualnie tłumaczyć wszystko równoległymi liniami czasowymi, mechanizmem rozgałęziania się rzeczywistości przy każdej, najmniejszej modyfikacji przeszłości. Teraźniejszość podróżnika w czasie, punkt z którego wystartował, nie zmienia się,  modyfikacja przeszłości niejako tworzy alternatywna wersję wszechświata, która może w drobiazgach lub całkowicie różnić się od wersji podróżnika. Tych wersji może przyrastać olbrzymia ilość wraz z każdą kolejną podróżą w przeszłość (tu kłania się idea wieloświata / multiwersum, który w tej opcji może być generowany przez manipulacje temporalne). Potem powstaje pytanie w jakim wariancie rzeczywistości  podróżnik znajdzie się wracając do siebie, do swojego świata (o ile może wrócić) w przyszłości. Czy będzie to jego rzeczywistość [co nieco pozbawi sensu  intencjonalnie dokonane zmiany w przeszłości: jeśli Terminator ukatrupił Johna Connora ale to niczego nie zmieniło w wariancie wszechświata, z którego przybył, więc po co go wysłano?].

Ale może powrót nastąpi do nowego, nowo wytworzonego wariantu rzeczywistości, gdzie nasz podróżnik może mieć swojego sobowtóra, swój odpowiednik, nieco, lub zupełnie inny. Ten świat będzie miał inną historię a podróżnik będzie tu obcy. Konsekwencje jego manipulacji w przeszłości będą różne, bo na pewno nie tylko pozytywne a on sam straci wszystko, będzie pozbawiony korzeni, jakichkolwiek powiązań z „nową przyszością”?

A może jednak powrót, o ile w ogóle jest możliwy, nastąpi do naszego świata, ale czasoprzestrzeń zacznie się powoli załamywać wokół podróżnika czy podróżników, bo przecież gramy w drużynie. Świat zacznie zanikać, kasować się, albo zacznie nakładać się na niego nowa wersja przeszłości. Ludzie zaczną pamiętać inne rzeczy, będą popadać w szaleństwo, rano budzić się obok obcych małżonków, budowle będą się przemieszczać, państwa zmieniać granice, zmarli znów będą żyli? Oczywiście drużyna podróżników może być okiem cyklonu – ich te zmiany dotkną w mniejszych zakresie i później. Albo wręcz przeciwnie – tylko oni będą z tego powodu cierpieć, doświadczając jakiejś choroby chrononautów. Może w ich umysłach obecne będę dwie zwalczające się wersje rzeczywistości? Można to ciekawie rozegrać w drużynach lubiących eksperymenty narracyjne.

Możemy też cofnąć się w przeszłość, niezbyt daleko i spotykać samego siebie. Jeśli to na pewno będziemy my (bo to inny filozoficzny problem niezależny do chronowojaży). Czy nagle wspomnienia tego spotkania, widziane w lustrzanej wersji, zaistnieją w naszej głowie? Czy może nie i będziemy musieli siłą wymazywać pamięć naszemu młodszemu „ja”? W filmach zetkniecie się dwóch identycznych mas ma grozić jakaś katastrofą, jest to motyw dramatyczny i grywalny, choć dla mnie to bzdura – my z przeszłości i przyszłości to nie anty materia i materia, to de facto dwie różne osoby, z których jedna ma jakiś historyczny związek z drugą. Ale, jak mówię, unikanie samego siebie w wyprawie w przeszłość może podkręcić napięcie fabuły, wasza wola.

Można przyjąć, że drobne zmiany w przeszłości, dokonane naprawdę głęboko w czasie, jakość się zniwelują. Do powstania alternatywnej linii rzeczywistości nie dojdzie, bo zmarszczki i zakłócenia się wyrównają.  Można i tak, tylko co to znaczy drobne zmiany? Efekt motyla stosuje się też do zabawy z czasem, najdrobniejsza zmiana może spowodować gigantyczne modyfikacje całego układu, zwłaszcza, jeśli progresja tych zmian będzie długa, czyli kiedy ta zmiana zajdzie w dalekiej przeszłości i kaskadowo pociągnie za sobą bardzo wiele sznurków, te zaś wpłyną na inne: fala zmian powiększy się, nastąpi efekt kuli śniegowej.

Więc może teoretycznie im bliżej w przeszłość się cofniemy tym bezpieczniej? Może wykorzystać to w technologiach wojskowych? Nanosekundowe poprawki względem przeszłości mogą zmienić wygląd pola bitwy, ale nie wiem czy jest to grywalne w fabularkach.

Niewątpliwie brak wpływu zmian w przeszłości na teraźniejszość do jakiej wracamy (bo ekspedycja może być tylko w jednym kierunku, bez opcji powrotu – to też ma potencjał fabularny) jest mało ciekawe. Jakieś konsekwencje, przy okazji tłumaczące paradoks, podkręcą nam fabułę.

Motyw podróży w czasie to nie tylko wysyłanie ludzi czy dronów ale również przekazywanie informacji. Transmisje z przeszłości (banalne w skalach kosmicznych o ile mamy komputery, które wzmocnią i uzupełnią echa starych, ulegających degradacji emisji) i transmisje pochodzące z przyszłości, znacznie ciekawsze. W naszych przygodach nie musimy skakać w czasie, być może będziemy prowadzić mroczne śledztwo w teraźniejszości, dochodzenie w którym wspomagać będzie nas ktoś lub coś, co posiada wiedzę o, jak twierdzi swojej przeszłości i nie będziemy sami skakać w czasie tylko się z nim ścigać by uniknąć zabójstwa, być może zabójstwa nas samych, które podobno w przyszłości nastąpiło. Taki motyw też oczywiście jest pełen paradoksów, ale czego się nie robi dla dobrej zabawy?

Co zrobią Badacze Mitów, kiedy znajdą w piaskach Egiptu roku 1924 dziwną papierośnicę, która będzie wyświetlać filmy i zdjęcia? Gracze szybko zrozumieją, że to jakaś forma osobistego komputera, smartfona, a Badacze widząc obrazy ludzi być może na tle dziwnej wersji Paryża czy Londynu, też raczej nie zakwalifikują znaleziska jako artefaktu Mi-Go. Również nawiedzony aparat telefoniczny czy dalekopis może dzwonić / wysyłać informacje z przyszłości.

W kosmosie stare transmisje radiowe ulegają oczywiście degeneracji, ale nie znikają. Jak wspominałem w którejś z poprzednich części cyklu, stare transmisje są jak stare mapy do skarbów, mogą nieść niezwykłe i cenne informacje, np. wezwania SOS z lokalizacją zaginionych gwiazdolotów. Głosy ludzi sprzed lat są jak światło gwiazd, które dociera do nas teraz ale wyemitowane zostało dziesiątki, setki lub tysiące lat temu….

Możemy sięgnąć po koncept, w którym zjawiska nadprzyrodzone i pewne niewyjaśnione fenomeny: zjawy, duchy czy UFO to podróżnicy z przyszłości, obserwatorzy, historycy, bądź, może ciekawej, z głębokiej przeszłości, z czasów technotronicznej Atlantydy walczącej z cywilizacją reptilianów. Według niektórych fantazji paradoksu podróży w przeszłość da się uniknąć jeśli wyślemy tam niematerialne obiekty, które nie będą mogły wchodzić w żadne interakcje z otoczeniem i nie zmienią przeszłości. Taka bezcielesna obserwacja i transmisja danych do innego czasu nie załatwia wszystkich problemów (obserwacja wymaga światła itd.), a co więcej nie jest tak ciekawa jak osobista ekspedycja temporalna. Ale może być ciekawym elementem przygody, metodą wywiadowczą kosmokorpów. Można sobie wyobrazić podglądanie przeszłości na zasadzie filmu, który odtwarzamy i oglądamy, ale nie możemy w żaden sposób go zmodyfikować, to już się wydarzyło. No ale, jak wspomniałem to słaba podróż, po wojaż kojarzymy  z możliwością zrobienia czegoś na miejscu, np.  wyciągnięcia finki i wyrycia na drzewie napisu „tu byłem”.

Może się okazać, że jeśli podróże w przeszłość są realizowalne to jakaś samoświadoma siła pilnuje by ich nie nadużywać lub ograniczać. Policja temporalna, ludzka, postludzka, xenogenetyczna czy złożona ze scyborgizowanych beholderów może ścigać podróżników. Być może jakaś rasa obcych albo megakorporacja chce mieć monopol na edycję przeszłości i realizuje ten projekt bezwzględnie, tępiąc każdą konkurencję, wścibskich dziennikarzy i postronnych świadków.

A może przyszłości nie ma? Może pożerają ją, cały czas, na bieżąco jakieś bestie, jak langoliery u Stephena Kinga czy inne ogary z Tyndalos? Co będzie jeśli rozsmakują się również w teraźniejszości lub przyszłości, czy bohaterowie powstrzymają nadciągający chronoklazm, kres czasu, obrócenie wszystkiego w pozaczasowe światło?

Motyw tajnych organizacji rządowych, Iluminatów, Reptilian, wywiadów lub korporacji posiadających zaawansowane technologie tempolarne to zawsze pomysł ciekawy i grywalny. Technologia temporalna to niewątpliwie najgroźniejsza broń, gigantyczna przewaga i zagrożenie. 

Może jeśli zaingerujesz w przeszłość zanadto, to znikasz – giniesz? Taka uniwersalna zasada może obowiązywać w całym metawersum. Nazwijmy ja po startrekowsku pierwszą dyrektywą temponautyki  (oczywiście w Gwiezdnej Flocie chodziło o coś zupełnie innego). Jeśli postacie graczy będą chrononautami będą musieli stosować się do ścisłych instrukcji i  zasad – warto ich w nie wyposażyć i podczas przygody niebezpiecznie zbliżać się do krawędzi tych zasad.

Obce cywilizacje, które spotkamy w kosmicznych wojażach mogą okazać się postludźmi z dalekiej przyszłości. Podróżując z przyświetlnymi prędkościami w wielopokoleniowym statku do jakiejś nowej Ziemi na miejscu możemy zastać nasz gatunek, starszy o kilkaset lat, wyposażony w technologię, która umożliwiła skoki nadprzestrzenne i wyprzedzenie naszego ślimaczego kosmolotu. To też jakaś forma podróży w czasie.

Jest jeszcze jeden bardzo ponury motyw związany z niwelowaniem paradoksu dziadka. Wyobraźcie sobie, że BG napotykają w pewnych okolicznościach ludzi lub inne istoty, które zidentyfikują w toku śledztwa jako chrononautów, te istoty ewidentnie ingerują w nasz czas. Np. latające spodki zaczynają porywać ludzi na Ziemi  albo na innej planecie, gdzie akurat zatrzymała się kosmiczna ekipa postaci graczy. Drużyna powinna móc zadać sobie pytanie  o „paradoks dziadka” – hej, jak to możliwe, że te typy ingerują  w przeszłość. Przecież będą konsekwencje?  Prawda, do której w taki czy inny sposób bohaterowie powinni dotrzeć, jest straszna: otóż paradoks w tym przypadku nie zajdzie, bo wszyscy świadkowie i ich otoczenie zniknie na skutek katastrofalnego wydarzenia, które i tak by zaszło i wykasowało, zniosło wszelkie chronologiczne nieścisłości. To może być niespodziewane obrócenie się lokalnego słońca w novą albo coś o znacznie mniejszej skali. Ale sens jest taki, że podróżnicy w czasie wiedząc zawczasu, że dana lokacja zostanie unicestwiona, mogą pozwolić sobie w pewnym czasowym oknie poprzedzającym unicestwienie lokacji, na szabrowanie, kradzież czy porwania, bo (oczywiście upraszczając) nie załamuje to przyczynowości. Gdzieś widziałem film, w którym ludzie skakali w czasie wstecz do samolotów, które miały ulec katastrofie i całkowitemu zniszczeniu i tam mogli sobie pozwolić na kradzieże - manipulacje przeszłością, która nie przyczynowała się w ich teraźniejszości. Ukradzione przedmioty zostały by zniszczone. Pomyślcie o innym wariancie – na kosmolocie waszej drużyny zjawiają się chrononauci i robią dziwne rzeczy a mogą sobie na to pozwolić, bo jak może się okazać, statek niedługo ulegnie całkowitemu zniszczeniu. Jak temu zapobiec? I czy są na to jakieś szanse? Przecież zaburzy to linię czasu. Martwić się o życie, czy o jakieś paradoksy?

To ciekawy motyw do Delty Green. Być może latające spodki czy Mi-Go to podróżnicy z przyszłości, jakieś postludzkie konstrukty? Ich odwiedziny i ingerencja w nasz świat nie prowadzi do żadnych paradoksów ponieważ niedługo całą Ziemie czeka kataklizm, który zniszczy 90% gatunków, w tym niemal wszystkich ludzi.  Ocaleńcy zejdą do poziomu dzikusów zanim po tysiącach lat odbudują cywilizację techniczną, która wyda z siebie super inteligencję syntetyczną, która z kolei powoła do życia byty  „ufonautów” / Mi-Go przeznaczonych do eksploracji przeszłości SPRZED wielkiego kataklizmu. Można tam podróżować bez obawy o ingerencję, ona nie jest w stanie niczego zmienić, nie powoduje paradoksów w obliczu nieuchronności zagłady…. Przerażające?

Z bardziej lekkich przygodowych motywów polecam wycieczkę do okresu kredy, czy jurajskie safari, polowanie na dinozaura, który i tak by za chwilę zginął, został oznaczony jako „bezpieczny do odstrzału” bo nie zaburzy równowagi temporalnej. Ale mały błąd, usterka i mamy klops.

Za podróżników w czasie można się też podawać, kłamać manipulując ludźmi, nakłaniając ich do pewnych działań. Mogą to robić zarówno obcy jak i pewne grupy ludzi motywowane ideologicznie albo genialni szaleńcy. Żeby być przekonywującymi należy dokonać prezentacji, ustawki, do tego potrzebne są zasoby, wiedza i technologia, ale ludzi łatwo jest nabrać. Pogłoski i plotki o podróżach w czasie rozpalają wyobraźnię i strach, mogą być przykrywką dla czegoś znacznie bardziej przyziemnego i strasznego: broni genetycznej czy technologii implozji gwiazd.

Religijni fundamentaliści mogą dokonywać aktów terroru by powstrzymać uczonych od sprawdzenia jak pewne rzeczy miały miejsce w przeszłości, w końcu wiara powinna pozostać wiarą, czyż nie? Ruchy chronologów, obrońców czasu, będą sprzeciwiać się ingerencjom w linie temporalne.

          Powoli podsumowując jest więc kilka dobrych, starych ale zawsze jarych, zgranych a wciąż grywalnych wątków z podróżami w czasie, aplikowanych do większości konwencji. Nie powiedziałem jeszcze o klasycznej pętli czasowej, z której chcemy się wyrwać i szukamy jak, czyli przysłowiowy „Dzień świstaka”. Czy taka pętla to naturalny fenomen, w który pechowo wpadliśmy, eksperyment kosmokorpu akurat na nas, forma obrony perymetru przestrzeni obcych, którzy wrzucili nas do bańki czasowej a może metafizyczny czyścieć? Awaria systemu hipernapędu, albo jesteśmy  w  mikromatriksie i nasze świadomości to jedynie aplikacje procesujące na matrycy pryszczatego nerda? Zamknięte pętle czasowe, naprawdę zamknięte i naprawdę pętle („stryczki” rzec by można), to prawdziwy odjazd -  okazać się może, że jesteś ojcem swojego dziadka, albo ekstremalnie, że jesteś swoim własnym rodzicem, czemu nie?

Ciekawy jest też wątek podróży w czasie samej świadomości. Pewna rasa istot z mitologii Lovecrafta posiada taką zdolność – podróżuje w czasie umysłem, podmieniając  go z przedstawicielami nie tylko własnego gatunku ale zupełnie obcych rozumnych, w tym ludzi. Takie mentalne skoki w czasie mogą być możliwe dzięki supertechnologii przełomowemu narkotykowi wypuszczonemu właśnie na rynek albo być następstwem eksperymentów obcych. Bo może drużyna zejdzie się razem dlatego, że każdy został przez obcych odmieniony?

Pamiętajcie też, że ekspedycje temporalne mogą być możliwe ale równocześnie zakazane, nielegalne i ścigane!

Wykonanie przygody ze skokiem w czasie zacząć się może od realizacji skomplikowanego planu dostania się do ściśle strzeżonej, chronionej czy w inny sposób niedostępnej lokalizacji.

Innym popularnym wątkiem jest temporalna paleoastornautyka – założenie, że u podstaw ludzkiej cywilizacji leży ingerencja nie tyle kosmitów, co ludzi z dalekiej przyszłości, kilku ekip działających w prehistorycznych i starożytnych czasach, wspomagających rozwój ludzkości, czyli samej siebie, jeszcze w powijakach. To też rodzaj specyficznej pętli czasowej.

Można też pomyśleć o wariacjach na temat czasu. Gdyby tak na exoplanecie badane były ruiny starożytnej obcej cywilizacji i okazało się w toku dociekań drużyny, że lokalnie występuje tam przepływ czasu o odwrotnym zwrocie? Nurt czasu płynący pod prąd naszego i w innym tempie? Z biegiem lat albo miesięcy czy tygodni  to, co braliśmy za ruiny zacznie się „odbudowywać” . Można będzie wyliczyć kiedy dwie linie czasu się spotkają, zsynchronizują, zleją a kosmici znów zaistnieją, żywi, z krwi i kości i pewnie uznają ludzi za intruzów. A może była to planowana inwazja z innego czasu, z czasu przeciwnego!?

              Czas może też działań wybiórczo, nie sam ale splątany z prawami fizyki. Wyobraźcie sobie, że przedmioty, im częściej są użytkowane, tym stają się lepsze, bardziej precyzyjne, bardziej funkcjonalne, efektywniejsze i optymalne – nie starzeją się, nie degradują, nie tępią tylko doskonalą wraz z wiekiem i intensywnością użytkowania. Zaczynają nawet przejawiać nadzwyczajne cechy. Magiczne cechy…. Ale to chyba bardziej pasuje do czarodziejskich artefaktów w fantasy niż sci-fi, tam, gdzie miecz wyciągnięty z krypty po tysiącu lat nie jest skorodowany i nie rozpada się, ale błyszczy naładowany odłożoną przez wieki maną, magiczna mocą kumulującą się w czasie. Taki motyw był w świetnej powieści „Stare jest piękne” Davida Brina, polecam.

Albo talent jednego z bohaterów Graczy, nie tyle dotyczący podróży co jasnowidzenia. Jeśli coś pójdzie bardzo źle w toku fabuły ta postać może wykonać test swojego wróżbiarstwa i jeśli się on powiedzie, okaże się, że ostatnia scena sesji, która doprowadziła do fatalnych konsekwencji, może być cofnięta – bohater przewidział ją i jeśli się podzieli tym z resztą, zachodzi swoiste „cofnięcie” w czasie. Ale przedyskutujcie taki mechanizm ze wszystkimi, nie każdemu może się to podobać. No i oczywiście powinien być jakiś koszt tak potężnego talentu lub mocy artefaktu posiadanego przez drużynę…

                 No dobrze, nasz czas już upłynął, choć jednym kliknięciem możesz cofnąć i przewinąć ten cały blok tekstu do początku. Na pewno nie wyeksploatowałem wszystkich zagadnień związanych z podróżami temporalnymi, ale cóż, zabrakło czasu… Ach, to by dopiero była waluta, prawda? Czas… Zawsze go nam braknie… Oczywiście filmografia to także już ograła.